Toplumsal olayları, çektikleri fotoğraflarla zihinlere kazıyan, geleceğe bir belge gibi taşıyan fotoğraf sanatçıları. Akıllarda kalan meşhur düğün, moda, reklam, sokak fotoğrafçılarının yanında dönemin cesur ve yetenekli fotomuhabirleri de vardır, an’ları ölümsüzleştiren. Tek iyi bir kare yakalayabilmek için çoğunlukla çatışmalı ortamlarda ve ölümle burun buruna çalışan fotomuhabirleri. Her karesine binlerce hikâye sığdırdığımız fotoğraflar ve bunları sanata dönüştüren fotoğraf sanatçıları.

FATMA YAZICI ÖZEL RÖPORTAJ: Aslında “fotoğraf bir serüven ve bir yolculuktur" diye söze başlayan Recep Özalan Aydın Ortaklar’da yaşayan ilk fotoğraf sanatçılarından. Olay aydın gazetesi ekiplerine ofisinin kapılarını açan Özalan ile Fotoğraf ve fotoğrafçılığı, fotoğraf sanatına nasıl başladığını, fotoğrafın kurallarını, fotoğraflarındaki hikâyeleri ve daha birçok konuyla alakalı düşüncelerini konuştuk.

Bu mesleğe ne zaman başladınız?

R. ÖZALAN: 1969 yılında fotoğraf makinesini elime aldım ve bir daha da bırakamadım. O gün bugündür de fotoğraf çekmeye devam ediyorum. Yaklaşık 54 senedir aralıksız bu mesleğin içerisindeyim. Sadece askerliğim dışında, hep fotoğraf makinasıyla birlikte yaşadım adeta. Ortaklarda fotoğrafını çekmediğim kimse yok diyebilirim. Dedelerini çektik, babalarını çektik, torunlarının düğünlerini çekiyoruz şimdi.

Size göre fotoğrafçılık nedir ve sizin fotoğrafçılık türünüz neydi?

R. ÖZALAN: Fotoğrafçılık aslında çok derin anlamlar çıkarabileceğimiz bir sanat türüdür. Fotoğrafçı ise yaratıcı bakış açısıyla teknik bilgiyi birleştirerek canlı ve cansız objelerin fotoğrafını çeker. Eskiden fotoğrafçılık o fotoğrafçı bu fotoğrafçı diye ayrılmazdı. Her nesnenin fotoğrafını çekerdik. Yeri gelir düğün fotoğrafçısı, yeri gelir ürün fotoğrafçısı yeri gelir moda fotoğrafçısı olurdun. Benin ilk başladığım yıllar ile şimdiki gelişen fotoğrafçılık arasından dağlar kadar fark var. Şimdi gelinen noktada bakıyoruz ki her fotoğraf sanatçısı ayrı kategorilerde çalışıyor. Kimisi sokak fotoğrafçılığı yapıyor, kimisi belgesel fotoğrafçılığı, kimisi düğün, doğum, yemek, ürün, gezi ve portre fotoğrafçılığı yapıyor. Fotoğraflarda en önemli unsur estetik yönü. Bunu dikkate alındığında bir sanat olarak kabul edilir her bir fotoğraf. Beni sorarsanız asla bir türüm olmadı. Stüdyo çekimleri yapar, davullu zurnalı düğünlere gider, her şeyi fotoğraflardık.

Mesleğinizde hiç ilginç olaylar yaşadınız mı?

R.ÖZALAN: Tabiki her meslek gibi bizde de ilginç olaylarla karşılaşırdık. Mesela eskiden Jandarma ile birlikte olay yerlerine fotoğrafçılar giderdi. Bir kaza olurdu, savcı hâkim birlikte giderdik. Bir kaza olur, bir intihar vakası olur yine biz giderdik. Mesela hiç unutmadığım ve beni çok etkileyen olaylardan bir tanesi. Argavlı Dağı’na jandarmalarla birlikte bir akşam ezanı gittik ve ertesi gün sabah ezanıyla döndük. Faili meçhul bir cinayet olayı, kafasından vurulup ateşe verilmiş bir erkek cesedini hâkim ve savcı ile birlikte fotoğraflamıştık. Yine unutamadığım bir başka olay ise, kaza sonrası arkadaşımın hanımının parçalanan kolunu/bacağını ben topladım ve fotoğrafladım. Bu olaylar beni çok etkiledi ve bunlardan sonra olayları fotoğraflamaya gitmedim.

Çoğu olayın fotoğraflarını çekip, gazeteci arkadaşlara gönderirdik. Bir nevi foto muhabirliği de yapıyorduk sizlerin deyimiyle. Bizler bu mesleğin çilesini çektik diyebilirim. Çünkü günümüzde artık teknolojinin bütün nimetleri var. Herkesin elinde bir telefon, olaylar anında görüntüleniyor.

Fotoğrafçılığın birçok alanında çalışmak zor olmuyor mu sizin için?

R.ÖZALAN: Eskiden insanlar bu kadar popüler kültürün esiri değildi. Bizim için fotoğraf sadece görüntü demekti. Canlı cansız her objeyi en estetik şekilde görüntüleyip ölümsüzleştirmekti. Yani kendimi foto muhabiri ve sokak fotoğrafçısı olarak tanımlıyorum. Fotoğraf alanında yaptığım her şey tamamen kişisel merak ve fotoğraf serüvenimi geliştirmek için yaptığım şeylerdi. Kendimi bir reklam, mimari, özel çekim ya da yemek fotoğrafçısı olarak tanımlamam çok zor ama bütün bu alanların hepsinde iş ürettim. Stüdyoda Ortaklar halkının çoğunu fotoğrafladım. Şimdi ise reklam fotoğrafçılığı, sokak fotoğrafçılığı ve proje fotoğrafçılığı gibi geniş bir yelpazede fotoğrafçılık yapılıyor. Bunların yanında doğum fotoğrafçılığı, bebek fotoğrafçılığı hepsi ayrı kategorilerde yer alıyor.

Teknolojiyle gelişen fotoğrafçılık öncesi yaşadığınız zorluklar neydi?

R.ÖZALAN: Yaklaşık 54 küsur yıllık bir fotoğrafçılık serüvenimin içinde bütün her şeyi deneyimledim diyebilirim. 2002-2003 yıllarından sonra dijitale geçince çoğu işimiz kolaylaştı. Mesela eskiden biz sivri uçlu kalem gibi aletlerle yüzlerde düzeltme yapıyorduk. Kırışıklıkları, gözaltlarını düzeltiyorduk. Şimdi ise bilgisayar hepsini anında yapıyor. Fotoğrafçılık eskiden tamamen emekti. Saatlerce uğraşıyordun. Dijitale alışmak çok kolay oldu. Aydın bölgesine ilk dijital makineyi de ben getirdim diyebilirim.

Bu mesleğe hala devam ediyor musunuz? Genç fotoğrafçılara bir tavsiyeniz var mı?

R.ÖZALAN: Ben bu mesleği uzun yıllar severek yaptım. Evet, çok çilesini çektim bu mesleğin. Yeri geldi çok isyan ettiğim, üzüldüğüm, sevindiğim anlarım oldu. Aslına bakarsak, ünlü olmak gibi bir derdim hiç olmadı. Tek dileğim mesleğim sayesinde evime ekmek götürmek ve işimi layıkıyla yapmak gibi bir derdim vardı. İşini iyi ve layıkıyla yaparsan başarı kendiliğinden geliyor. Artık benim mirasımı oğlum devraldı. Artık ona yardımcı oluyorum. Gençler dijital çağın nimetlerinden faydalanarak daha pratik ve daha hızlı iş üretiyorlar. Zaten teknik anlamda bir fotoğraf makinesinin nasıl kullanılacağını çözmek, objektifi, ışığı çözmek zaman içerisinde öğrenilebilir. Zor olan ise, aklınızdakini fotoğrafa yansıtmak. Sadece istediklerini, hayallerini gerçekleştirmek yönünde çalışsınlar gerisi zaten gelir.

Biz bugün yılların fotoğrafçısı Recep Özalan ile geçmişe yolculuk yaparak bir nevi kelimelerin “an”larını fotoğraflayıp ölümsüzleştirdik. Zaman ayırıp bizimle söyleşi yaptığı için çok teşekkür ederiz.